Mensen met een verstandelijke beperking hebben óók behoefte aan menselijk én intiem contact. Maar hoe gaat dat dan en hoe kun je hen hierbij helpen?
Judith van Duivenboden-Kreijne, onder andere matchmaker bij NPO-programma The Dateables, werkzaam bij Fabriek69 en pedagoog en seksuoloog bij Edusex, weet als geen ander hoe belangrijk het is dat ook deze mensen daten.

Met een verstandelijke beperking kun je óók daten, zegt seksuologe Judith
Kroeg
Een praatje in de kroeg, online of via een app als Tinder. Zo daten ‘normale’, maar ook mensen met een verstandelijke beperking, zegt Van Duivenboden-Kreijne. Al is dat voor hen in de meeste gevallen niet de beste manier. “Bij sommigen gaat het precies hetzelfde als bij ons: via internet, sociale media, datingsites of inderdaad dat praatje in de kroeg. Maar vaak blijkt het toch te lastig om iemand spontaan aan te spreken.”
Gericht
“Wanneer kun je het beter wel zo doen en wanneer niet? En op welke manier dan wel? En hoe reageer je op de reactie van een ander? Dat vragen zij zich dan af.”
Er zijn gelukkig verschillende datingsites die hen wel gericht helpen. Zo is er een site waarop de betreffende persoon ook het mailadres van de begeleider of ouder opgeeft. Ook is er een bureau dat met speciale datingcoaches werkt, die langskomen, een intakegesprek houden, een online profiel aanmaken en bij interesse meegaan met de ontmoeting. Daarnaast zijn er kroegen die ontmoetingsavonden speciaal voor deze doelgroep organiseren
Uitdagend
Wat het daten tussen mensen met een verstandelijke beperking zo uitdagend maakt, is dat ze vaak erg afhankelijk zijn van anderen. Daten met iemand die honderd kilometer verderop woont, zorgt er dan voor dat iemand jou continu heen en weer moet rijden. Dat vormt natuurlijk een probleem. Daarnaast is het toekomstperspectief anders. Samenwonen en trouwen, dat is een stuk minder vanzelfsprekend.
Dat komt omdat het onderhouden van een relatie – voor íedereen, maar hen extra – lastig is. “Er komen dingen bij kijken die een groot beroep doen op een stukje emotionele inleving. Dat maakt het ingewikkeld. Samen overleggen, beslissen, accepteren dat iemand chagrijnig is. Dat is voor iedereen hard werken, maar deze groep is daar minder vaardig in.”
Hulpeloosheid
Daarnaast is er nog het intieme, lichamelijke contact. Uit het onderzoek Beperkt Weerbaar blijkt dat 61 procent van de vrouwen met een lichamelijke beperking te maken heeft gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag, ten opzichte van 24 procent van de mannen. “We denken dat dit voor velen van hen een reden is om geen seksueel contact meer te willen, terwijl anderen dat juist wél belangrijk vinden.”
“Het is voor deze groep lastiger om in te schatten of de ander iets als plezierig ervaart. Maar aan de andere kant is het ook lastig om de wensen, behoeftes en grenzen aan te geven. Dat vinden mensen moeilijk door hun beperking, maar ook omdat ze constant in een afhankelijkheidspositie zitten. In de meeste gevallen is hen een vorm van hulpeloosheid aangeleerd.”
Intimiteit
Dat is waar Van Duivenboden-Kreijne inspringt. Zij leert de stellen een prettig seksleven te hebben. “Mensen met een verstandelijke beperking vinden het veel lastiger om hier een weg in te vinden. Ze krijgen over het algemeen minder informatie over dit onderwerp.”
Daarom begint zij bij de basis. Ze vertelt, of liever: ze laat de mensen zien hoe het menselijk lichaam in elkaar zit en wat prettig is. Dat doet ze door middel van plaatjes, maar ook bijvoorbeeld een nep-penis met beweegbare voorhuid. “We vertellen veel te veel. Je kunt het beter laten zien.”
Lees ook
Mensen met verstandelijke beperking sterven te vroeg door onjuiste zorg
Genieten
Ouders met een verstandelijk beperkte zoon of dochter raadt ze aan om het gesprek eens aan te gaan met zoon- of dochterlief. Ook is het goed om nog eens over de bloemetjes en de bijtjes te vertellen, mét plaatjes. “Er is wel informatie, maar dat is niet altijd afgestemd op hun niveau. Vertel in korte zinnen, met niet al te veel moeilijke woorden. Zorg dat je kunt aanwijzen wat je vertelt.”
Lees ook
Judy (53) over geweld door zoon met verstandelijke beperking: ‘Het is dubbel verdrietig’
Zo had zij een getrouwd echtpaar in haar praktijk, waarin de man meer seksueel contact wilde. De vrouw had een verleden met misbruik en wilde eerst niet, maar stond er nu wel voor open. “We zijn begonnen met masseren, het aanraken van de borsten, samen douchen. In het begin verkrampte ze nog als ze aan de binnenkant van haar benen werd aangeraakt, maar op den duur kon ze er echt van genieten.”