Lenen om studie te betalen

Hoe zit dat ook alweer? In september 2015 verdwijnt de basisbeurs en wordt het sociaal leenstelsel ingevoerd. Studenten krijgen vanaf dat moment geen maandelijkse beurs meer, maar moeten voortaan de volledige beurs lenen om hun studie te bekostigen. Jet Bussemaker, de toenmalige minister van Onderwijs, belooft dat het geld dat bespaard wordt met deze maatregel, rechtstreeks naar het onderwijs gaat.

Terugbetalen naar draagkracht

Die lening kan tegen een relatief lage rente worden terugbetaald over een periode van 35 jaar. Terugbetalen gaat naar draagkracht: wanneer je weinig verdient, hoef je minder af te lossen. Studenten met ouders die weinig te besteden hebben, krijgen een aanvullende beurs of toelage. Die laatste hoeft niet worden terugbetaald, de eerste afhankelijk van de situatie. Ook de studenten ov-kaart, waarmee studenten gratis kunnen reizen, blijft bestaan.

Maandenlange debatten

Het kabinet Rutte II, dat bestaat uit VVD en PvdA, debatteert maandenlang met oppositiepartijen GroenLinks en D66 over het leenstelsel. Uiteindelijk stemmen alle partijen in en is het leenstelsel een feit.

Studeren alleen voor de ‘rijken’

Maar er barst meteen een storm van kritiek los. Politici, studentenvakbonden en studenten zien het stelsel totaal niet zitten. Het onderwijs zou alleen nog voor ‘rijke’ studenten zijn en studenten zouden torenhoge schulden opbouwen.

Kritiek

En de kritiek is niet onterecht. Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dat te weinig geld is geïnvesteerd in het onderwijs. Ook stromen minder studenten van de havo door naar het hbo door de invoering van het leenstelsel.

Psychische problemen

Ook blijkt dat studenten psychische problemen en prestatiedruk voelen vanwege het veranderde leensysteem. Daarnaast blijven jongeren langer thuis wonen, een ontwikkeling die wordt toegeschreven aan het stelsel.

Lees ook
Schrijnend: geen enkele belofte over verbeteren leenstelsel waargemaakt

Nog even doorlenen

In de huidige coalitie zijn het CDA en ChristenUnie voor afschaffing van het leenstelsel. Met de draai van Klaver komt daar nu ook GroenLinks bij. De politieke steun voor het huidige systeem is mager, maar er zal voorlopig niets veranderen. D66 en VVD hebben in het regeerakkoord afgesproken dat ze niets aan het leenstelsel zullen veranderen in deze regeerperiode. Dat wordt nog even doorlenen, dus.

Dit kregen studenten door de jaren heen:

1986: In dit jaar wordt de basisbeurs ingevoerd voor iedereen die 18 jaar of ouder is. Alle studenten die niet thuis wonen, krijgen 600 gulden per maand. 

1991: De beurs wordt verlaagd naar 570 gulden per maand, maar er komt wel een ov-chipkaart waarmee studenten onbeperkt kunnen reizen. 

1996: De prestatiebeurs wordt ingevoerd. Deze beurs is in principe een lening, die pas wordt omgezet naar een beurs wanneer een student zijn of haar diploma haalt. Het maandelijkse bedrag gaat omlaag naar 425 gulden. 

2014: Studenten krijgen een beurs van 102,77 euro per maand als ze thuis wonen en 286,15 euro per maand als ze op kamers wonen. 

2015:  Het sociaal leenstelsel wordt ingevoerd en de basisbeurs verdwijnt. Studenten krijgen geen vaste maandelijkse beurs van de overheid en moeten lenen om hun studie te betalen.