Het is Chinees nieuwjaar. Daarmee laten we het Jaar van de Rat – waarin onheil en rampspoed niet onlogisch zouden zijn – achter ons. En staan we met beide benen in het voorspoedige Jaar van de Os.
Dat is voor veel Chinezen goed nieuws, weet Bettine Vriesekoop. De voormalige tafeltenniskampioen studeerde Chinese talen en culturen in Leiden en volgende week komt haar boek Het China-gevoel van Pearl S. Buck uit.
“De meeste Chinezen zijn hoopvol gestemd”, vertelt ze. “Ze vestigen hun hoop op het nieuwe jaar en op nieuwe energie. Volgens de Chinezen is alles voorbestemd, gebeurt niks zomaar. Ze geloven niet in toeval. Chinezen staan dichter bij de natuur en hun intuïtie is sterker ontwikkeld.”
De coronapandemie en alle rampspoed die daarbij kwam kijken, zou goed in 2020 – het Jaar van de Rat – hebben gepast. “Maar nu gaan we het Jaar van de Os in. De os is een belangrijk dier in de dierenriem van de Chinese horoscoop. Het is een nobel, sterk en hardwerkend dier dat belangrijk is voor de landbouw. China heeft van oorsprong een agrarische cultuur. Ossen ploegden het land om en zorgden dat het bewerkt kon worden.”
Vriesekoop heeft het Chinese sterrenbeeld Os. “Ik herken veel kenmerken van dat sterrenbeeld ook in mezelf. Ik ben loyaal en een harde werker. En dat mijn boek Het China-gevoel van Pearl S. Buck, dat ook nog eens over landbouw gaat, na vijf jaar in het jaar van de os uitkomt, vind ik bijzonder. Daar heb ik van tevoren niet over nagedacht.”
De schrijfster denk niet dat de feestelijke dag er door corona heel anders uitziet dan normaal. “In China ziet het er momenteel beter uit dan bij ons. Sommige gebieden waar het virus is uitgebroken, zitten op slot. Maar verder zijn er geen beperkingen zoals in Nederland.”
Het Chinees nieuwjaar is het belangrijkste feest in China, maar dat betekent niet dat het overal druk is. “Het is vooral een familiefeest.” Ze verwacht dan ook dat familie gewoon samenkomt om met elkaar te eten, te drinken en vuurwerk af te steken. “Alleen de tempelfeesten – die normaliter in de parken gevierd worden – zullen niet doorgaan. Daar is het altijd ontzettend druk met voorstellingen, muziek en kraampjes.”
Bij het feest komen flink wat tradities om de hoek kijken. “Zo moet de keukengod worden behaagd. Het stroop moet hem om de mond gesmeerd worden. Daarom wordt alles schoongemaakt. Eten is het belangrijkste dat er is. Chinezen bereiden om die reden allerlei lekkers.”
Voor de jaarwisseling koopt iedereen nieuwe kleren en gaat elke Chinees naar de kapper. “Alles moet nieuw en fris. Het nieuwe jaar is een schone lei. Kappers zijn tot wel drie weken na het Chinees nieuwjaar dicht, omdat iedereen voor die tijd zijn of haar haar heeft laten bijpunten.”
Vrienden en familie stoppen elkaar rode enveloppen met geld toe. “Daarmee wens je elkaar voorspoed. Wederkerigheid is een van de belangrijkste waarden in de Chinese cultuur. Als een Chinees iets geeft, verwacht hij of zij iets terug. Het geven en krijgen van geld is een goede manier om relaties te peilen. Krijg jij regelmatig wat van een Chinese vriend of vriendin, maar geef je nooit wat terug? Dan houdt die vriendschap vroeg of laat op te bestaan.”
En als dan ook de slechte geesten met vuurwerk zijn verjaagd, kan het nieuwe – hopelijk voorspoedige jaar – dan eindelijk echt beginnen.
Lees ook
China roept nieuwe testmethode in het leven: de anale coronatest
