De aanslag op Peter R. de Vries houdt ook in Italië de gemoederen bezig. De brutaliteit van de actie, op klaarlichte dag in de binnenstad van Amsterdam, zegt veel over de Nederlandse waan van onaantastbaarheid.
Dat vinden Italiaanse experts.
De aanslag op Peter R. de Vries houdt ook in Italië de gemoederen bezig. De brutaliteit van de actie, op klaarlichte dag in de binnenstad van Amsterdam, zegt veel over de Nederlandse waan van onaantastbaarheid.
Dat vinden Italiaanse experts.
“Dat dit in Amsterdam kon gebeuren is een signaal, een schok.” Michele del Prete heeft moeite zijn verbazing over de aanslag op Peter R. de Vries te verbergen. Del Prete is onderzoeksrechter bij de Direzione Anti-Mafia e Terrorismo, de nationale anti-maffia eenheid in Rome.
Hij houdt zich bezig met de Calabrese ‘ndrangheta en de camorra, de maffia uit Napels. “Het is schokkend te merken dat geweld dat wij in Napels gewend zijn te zien, nu ook in steden die hiervoor immuun waren, voorkomt.”
Something’s rotten in the city of Amsterdam, dat is duidelijk. Zware criminelen voelen zich blijkbaar zo onaantastbaar, dat ze daarom ongestraft een prominent journalist denken te kunnen neerschieten. Na moorden op de broer van kroongetuige Nabil B. in het voorjaar van 2018 en op advocaat Derk Wiersum, werd ook Peter R. de Vries, adviseur van Nabil B, doelwit.
“Geweld is vaak een teken van zwakte”, legt onderzoeksrechter Del Prete uit. “Maar het is ook de overheid uitdagen. Deze moordaanslagen beperken de strijd tegen de maffia. En het zijn signalen naar potentiële spijtoptanten: dit is wat er gebeurt als je je tegen ons keert.”
Del Prete wil niet teveel ingaan op de specifieke Nederlandse situatie, aangezien hij zijn Nederlandse collega’s niet voor de voeten wil lopen. Hij benadrukt dat de Italiaanse wetgeving en juridische structuur gebaseerd zijn op ervaring. “Helaas”, voegt hij eraan toe.
De brute aanslagen op zijn twee beroemde voorgangers, rechters Giovanni Falcone en Paolo Borsellino, in 1992 hebben de Italiaanse overheid tot actie gemaand. Die aanslagen zorgden voor een revolutie in het Italiaanse rechtssysteem. Del Prete’s eigen werkgever, de anti-maffia eenheid, is het gevolg van die revolutie, net als de invoering van nieuwe wetgeving.
Veroordeelde maffiosi werden ineens onderworpen aan een streng gevangenisregime ver van huis, hun crimineel vergaarde kapitaal werd geconfisqueerd en lidmaatschap van een maffiose organisatie was strafbaar. Daar viel ook externe steun aan de organisatie onder; ineens moesten talloze Italiaanse accountants, advocaten en politici op hun tellen passen. “Deze veranderingen hebben gewerkt en dat doen ze nog steeds.”
De invoering van die wetgeving ging in Italië gepaard met een verruiming van bevoegdheden voor politie en justitie. Zo mag de Italiaanse politie zonder al te veel goedkeuring vooraf telefoons tappen en maffiosi afluisteren in hun eigen huis.
Zaken waar de Nederlandse overheid huiverig voor is, omdat het burgerlijke vrijheden zou aantasten. “Het zijn zware maatregelen”, geeft Del Prete toe. “Maar binnen de grenzen van de rechtstaat hebben wij een afweging gemaakt tussen openbare veiligheid en persoonlijke vrijheid.”
De juridische anti-maffia revolutie van de jaren negentig heeft niet geleid tot het einde van de Italiaanse maffia. Integendeel. Het lijkt er echter op dat maffiose organisaties zich verplaatsen naar het noorden van Europa. Daar heeft de overheid minder instrumenten om de maffia te bestrijden. Nederland is daarbij erg in trek; de goede infrastructuur, de relatief milde drugswetgeving en de aanwezigheid van de grootste containerhaven van Europa, maakt van ons land een aantrekkelijke uitvalsbasis.
In Nederland is met name de ‘ndrangheta bijzonder actief. Deze organisatie uit de punt van Italiaanse laars gebruikt de haven van Rotterdam voor de invoer van grote hoeveelheden cocaïne in Europa. De Italiaanse justitie waarschuwt al jaren voor het gevaar van die aanwezigheid: het doorsijpelen van crimineel geld naar de bovenwereld en de samenwerking tussen criminelen uit verschillende landen.
Del Prete is voorzichtig, maar hamert op het belang van internationale samenwerking en het leren van Italiaanse ervaringen. “Gelukkig groeit in Nederland de aandacht voor dit soort fenomenen.”
Lees ook:
Gevreesde crimineel voor de rechter: alles over Ridouan Taghi en het Marengo proces