Rutte vindt het monument een eerbetoon aan ieder slachtoffer persoonlijk, “met elke naam als een monument op zichzelf, een gedenkplek voor ieder individu, voor ieder levensverhaal”.

Het Namenmonument dwingt volgens hem “tot rekenschap” over bijvoorbeeld de “kille ontvangst van de kleine groep die wel uit de hel terugkeerde, een zwarte bladzijde bladzijde in de geschiedenis van ons land”. En ook in onze tijd is antisemitisme nooit ver weg, aldus Rutte. “Dit monument zegt, nee schreeuwt: wees waakzaam.”

Nooit teruggekeerd

Burgemeester Femke Halsema van Amsterdam stelde dat Amsterdam tijdens en na de bezetting “ernstig tekortgeschoten” is in de bescherming en behandeling van “onze Joodse inwoners”.

“Zoals we allemaal weten, leefden er aan het begin van de bezetting 140.000 Joden in Nederland. 80.000 van hen woonden in Amsterdam. Slechts 15.000 hebben de Shoah overleefd: 65.000 Amsterdamse joden zijn nooit meer teruggekeerd.”

‘Hier noemen wij hun namen’

En: “De in steen gebeitelde namen, deze muren, staan als een vesting tussen ons en het vergeten. In onze hoofdstad, wonen nu voorgoed de namen van hen die er niet mochten zijn. Van hen die met miljoenen anderen uit de herinnering van ons continent en van de wereld moesten worden gewist. Hier kunnen wij hen bezoeken. Hier laten wij onze vingers langs de stenen glijden, noemen wij hun namen en gedenken wij hun levens.”

Het Namenmonument staat aan de Weesperstraat, in de voormalige Jodenbuurt, en is ontworpen door de Pools-Joods-Amerikaanse architect Daniel Libeskind.

De financiering van het monument heeft 15 miljoen euro gekost en is mede mogelijk gemaakt door het adopteren van de stenen. Iedereen kan voor 50 euro een naam adopteren. Tot nu toe zijn tussen de 70.000 en 80.000 geadopteerd en er komen nog altijd verzoeken binnen.

Lees ook Jeugdvriendin Anne Frank (91) legt eerste steen voor omstreden Namenmonument