Je kent het wel: het is zondagavond, je zit op de bank met een kop thee en ineens bekruipt je dat onrustige gevoel. Je hoofd loopt over van de lijstjes, deadlines en to-do’s, terwijl je weekend eigenlijk nog niet voorbij is. Dit noemen we de Sunday scaries. Maar waarom overvalt die angst ons juist op zondag?
En belangrijker nog: wat kunnen we eraan doen? LINDA.meiden bespreekt het met angstpsycholoog Fien Galama (32).
In het weekend al mentaal bezig zijn met de week die nog niet eens is begonnen. “Sunday scaries is een fenomeen waarbij je gevoelens van stress, angst en spanning ervaart, voornamelijk op zondag voor een werk- of schoolweek die op maandag start”, legt Galama uit. “De meeste mensen hebben klachten als een nerveus gevoel en piekeren of psychosomatische klachten als hoofdpijn, spierspanning en buikpijn. Veruit de grootste klacht is slecht slapen.”
Oké, maar waarom krijg je hier last van? “Sunday scaries is anticipatieangst; er komt een werk- of schoolweek aan en je ziet ertegenop. Er is een duidelijke overgang van vrijheid in het weekend naar verantwoordelijkheden doordeweeks. En dus ga je alvast na wat je te wachten staat: waar moet je voor leren, wanneer moet je sporten, welke deadlines staan er én wanneer moet je je sociale leven tussendoor fietsen. Het is een zekere mate van onzekerheid en door alles in je hoofd na te lopen, kun je erop anticiperen en gevoelsmatig de controle hebben.”
Deze anticipatieangst doet zich doorgaans op zondag voor, vandaar de naam, maar kan ook op andere dagen in de week de kop op steken. Het is niet exclusief gebonden aan de zondag, want als jouw week pas op dinsdag begint, kun je er ook op maandagavond last van krijgen. “Daarnaast is de angst niet alleen gelinkt aan werk of school. De gevoelens kunnen je ook bekruipen als er andere dingen op de planning staan die wat van je vragen.”
Volgens Galama zijn het vooral millennials en Gen Z’ers die last hebben van de Sunday scaries. “Onderzoek van de American Academy of Sleep Medicine wijst uit dat ruim 70 procent van deze generaties er last van heeft, waardoor zij op zondag slechtere slaap ervaren. En van de Gen Z’ers die last heeft van de Sunday scaries overweegt 45 procent ontslag te nemen en 20 procent zet dit ook daadwerkelijk door. Hoe ik dat interpreteer? Gen Z is meer bezig met hun mentale gezondheid en als werk een grote stressfactor is, dan pakken ze dat bij de kern aan. Dat maakt ook dat zij bekendstaan als ‘job hoppers’, mensen die makkelijk overstappen als een baan niet voldoet aan hun verwachtingen. Dit kan sneller leiden tot een risico dat ze door werkgevers als minder loyaal worden gezien.”
Nog even over 'lucky girl syndrome': werkt het of houden we onszelf voor de gek?
Voor de duidelijkheid: Sunday scaries is géén angststoornis. Het is een kortdurend, stressgerelateerd gevoel dat (vaak) de volgende dag weer is verdwenen. Op de dag voor de werk- of schoolweek begint ervaar je hevigere klachten, omdat je anticipeert op de verantwoordelijkheden die eraan komen.
Toch adviseert Galama om in de gaten te houden of de klachten verdwijnen. “Als je merkt dat je paniekaanvallen krijgt, chronische slaapproblemen ervaart, wordt beperkt in je functioneren of je langdurig down voelt, dan is er mogelijk meer aan de hand dan de Sunday scaries.” Neem in dat geval contact op met je huisarts om professionele hulp te bespreken.
Hoe ga je om met de Sunday scaries? Galama heeft een aantal praktische tips die ze wil delen.
Je leven op orde vóór je dertigste? Nergens voor nodig, vindt deze psycholoog
