Puistjes – voornamelijk rondom je kaaklijn, kin en wangen – die maar blijven terugkomen, terwijl je al lang en breed uit de puberteit bent? Grote kans dat je last hebt van hormonale acne. Dr. Jetske Ultee Onderzoeksarts in de cosmetische dermatologie legt uit hoe je het herkent, wanneer het ontstaat en, nog belangrijker, wat je eraan kunt doen.
Wat je eet én wat je op je huid smeert: het kan allemaal invloed hebben.
We spreken vaak over ‘gewone’ en ‘hormonale’ acne, maar volgens Ultee klopt dat onderscheid niet helemaal. “Eigenlijk spelen hormonen altijd een rol bij acne. Alleen acne tarda is echt specifiek hormonaal te noemen”, legt ze uit. Deze vorm komt vooral voor bij vrouwen ouder dan 25 jaar en is hardnekkig en daardoor lastig om onder controle te krijgen.
Acne tarda kan op verschillende manieren ontstaan. “Het kan pas ná je puberteit beginnen – dat noemen we late-onset acne. Of het blijft doorgaan sinds je puberteit – dat heet persistent acne. En soms is het een vorm die even verdwijnt, maar telkens weer terugkomt: relapsing acne.” Wat ze gemeen hebben? Ze zijn vaak knap frustrerend.
Een belangrijk kenmerk is wáár de onzuiverheden zitten. “Je ziet acne tarda vooral op de kaaklijn, kin, nek en onderkant van de wangen,” vertelt Jetske Ultee. “Het gaat dan om papels – kleine rode bultjes – en pustels, puistjes met pus. Ook kunnen er littekens ontstaan.” De klachten kunnen verergeren rond je menstruatie. Dat komt doordat de talgproductie dan toeneemt, wat poriën sneller laat verstoppen.
Tijdens hormonale schommelingen zoals een zwangerschap, menopauze of wanneer je stopt met anticonceptie, kan je huid ineens veranderen. “Hormonen zorgen voor meer talgaanmaak. De huidcellen vermeerderen zich sneller, waardoor poriën verstopt raken”, legt Ultee uit.
De ene anticonceptiepil kan acne juist verminderen, maar dat geldt niet voor alle middelen. “De prikpil, het hormoonstaafje en de hormoonspiraal lijken acneklachten juist te verergeren”, zegt ze. “Dat komt omdat ze een androgene werking hebben: ze stimuleren de talgproductie.”
Volgens Ultee kun je met de juiste ingrediënten in skincare al veel bereiken. “Een exfoliant met salicylzuur helpt dode huidcellen verwijderen en talg oplossen. Azelaïnezuur werkt kalmerend en remt de groei van bepaalde bacteriën die acne veroorzaken. En vitamine A versnelt de celvernieuwing, waardoor poriën minder snel verstopt raken.” Daarnaast raadt ze aan om je huid twee keer per dag mild te reinigen – ’s ochtends én ’s avonds. “Zo voorkom je dat vuil en bacteriën zich opstapelen.”
Werkt skincare niet voldoende? Dan is het slim om verder te kijken. “Blijf niet aanmodderen. Er zijn genoeg behandelopties via een huidtherapeut of dermatoloog voor hormonale acne, zoals crèmes met vitamine A, benzoylperoxide of orale medicatie.”
Yoghurt op je gezicht voor een egalere huid? Een dermatoloog legt uit of deze trend écht werkt
Hoe verleidelijk ook: blijf zoveel mogelijk van je huid af. “Overmatig reinigen, scrubben of stomen maakt het erger”, zegt Ultee. “En knijp puistjes niet uit – zo vergroot je de kans op ontstekingen en littekens.” Ook benadrukt ze dat je geen agressieve producten moet gebruiken. “Een acnehuid is een gevoelige huid. Gebruik daarom juist milde, maar effectieve producten.”
“Bij sommige mensen kan voeding hormonale acne verergeren”, legt Ultee uit. “Denk aan suiker, zuivel, chocolade of verzadigde vetten. Maar dit is heel persoonlijk.” Haar tip: houd een voedingsdagboek bij. “Zo kun je ontdekken of er bij jou een verband is.” Wel benadrukt Ultee: “Laat zuivel niet zomaar weg uit je dieet zonder goede vervangers te zoeken.”
Tegelijk zijn er ook voedingsstoffen die juist kunnen helpen. “Uit onderzoek blijkt dat voldoende groente en fruit, omega 3-vetzuren en vitamine D – bijvoorbeeld uit vette vis – gunstig kunnen zijn bij acne.”
Slaap, stress en roken hebben allemaal invloed op je huid. “We weten dat roken de talgproductie verhoogt en de huid gevoeliger maakt voor bacteriën”, zegt Ultee. Ook stress is een bekende trigger. En vergeet hygiëne niet: “Gebruik elke avond een schone handdoek, was je make-upkwasten regelmatig en vervang je kussensloop op tijd.”
Te lang ermee blijven lopen is écht niet nodig, volgens Ultee. “Als je alles al hebt geprobeerd en nog steeds klachten houdt, is het tijd om een dermatoloog te raadplegen. Die kijkt verder dan skincare alleen en kan samen met jou een plan maken dat wél werkt.”
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Last van acne? Huidexpert Jetske Ultee deelt welke skincare-ingrediënten je liever vermijdt
