Op Internationale Vrouwendag, een dag waarop mannen extra kritisch naar zichzelf moeten kijken, spookte vooral één vraag door mijn hoofd.
Zouden de grote crises die de mensheid nu ondergaat – van hevige milieuvervuiling en economische ongelijkheid tot Poetins zelfbevredigende oorlog in Oekraïne – ook plaatsvinden als de wereld werd bestuurd door vrouwen? Ik denk het niet. Ik weet eigenlijk wel zeker van niet.
Er is veel onderzoek gedaan naar masculien en feminien leiderschap. Hoewel deze stijlen door alle genders kunnen worden toegepast, zie je dat vrouwen over het algemeen empathischer leidinggeven. En daar kunnen mannen veel van leren. Je moet namelijk niet alleen in jezelf geloven, maar ook je grenzen kennen. Wees terughoudend wanneer nodig en toon alleen spierballen als dat gerechtvaardigd is. Dwing anderen niet tot actie, maar help ze om te groeien. Zie het grotere plaatje en denk niet alleen aan je eigen belangen.
Maar deze ’feminiene’ eigenschappen worden te weinig gewaardeerd. Er is daarentegen een plaag van zelfoverschattende, roekeloze mannen die stennis schoppen op het wereldtoneel. Ik begrijp niet waarom kiezers vallen voor ’sterke mannen’ die uiteindelijk hun burgerrechten zullen afpakken. Organisatiepsycholoog Tomas Chamorro-Premuzic deed daar onderzoek naar en schreef er een boek over, getiteld ’Why do so many incompetent men become leaders?’. Hij gaf in 2019 ook een prikkelende TED Talk over dit onderwerp.
Hoe komen foute mannen aan de macht? Ten eerste verwarren we zelfvertrouwen vaak met bekwaamheid, terwijl er weinig overlap is. Als een blaaskaak roept dat hij iets kan, geloven we dat. We kijken ook te veel naar charisma, terwijl de beste leiders eigenlijk vrij saai zijn. „Er zijn talloze films over sinistere politici die de boel opblazen”, zegt Chamorro-Premuzic. „Maar stel je een film voor over Angela Merkel. Ze gaat goed voorbereid naar vergaderingen, laat anderen uitpraten, maakt rationele beslissingen en komt niet in schandalen terecht.”
De derde factor is de verheerlijking van narcisme in de hedendaagse maatschappij. Veel van onze adviezen promoten een grotesk zelfbeeld: hou van jezelf en geef niets om wat anderen van je denken. We bewonderen mensen die zichzelf bewonderen. Dit brengt leiders voort die heilig geloven dat ze de macht verdienen, aldus de psycholoog. „Ze hebben geen empathie en zelfbeheersing, handelen niet integer en nemen gevaarlijke risico’s.” Die beschrijving kun je op Poetin plakken, maar ook op zijn twijfelachtige fan Thierry Baudet.
„Laat mannelijke ego’s onze toekomst niet verpesten”, stond er op een protestbordje bij een van de Oekraïne-demonstraties. Dat is geen overdrijving, denkend aan de dreigende kernoorlog. Progressieve landen als Zweden, Denemarken, IJsland en Finland worden juist weloverwogen bestuurd door vrouwelijke leiders. De Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern wordt zelfs gezien als een ’tegengif voor het Trumpisme’, en straalt zowel empathie als kracht uit. Bij haar zou ik me een stuk veiliger voelen in bange tijden.
Haroon Ali: 'We geven meer om vluchtelingen die op ons lijken'
