De 23-jarige Iryna Zarutska werd vorige maand op brute wijze vermoord in een metro in North Carolina door een onbekende man. Niemand hielp. Tegenwoordig doen we dat nauwelijks nog, valt redacteur Amber (23) op.
Geen ‘ben je oké’, geen arm om haar heen. Iryna brengt haar laatste momenten alleen door.
In de nacht van 22 augustus stapt Iryna de metro in, append naar haar vriend dat ze snel thuis zou zijn. Met oortjes in en kijkend naar haar telefoon zit ze voor een onbekende man, die haar uit het niets van achteren meerdere keren in haar nek steekt.
In shock deinst Iryna naar achteren. Met angst in haar ogen kijkt ze de dader aan, die doorloopt. Ineengedoken houdt ze haar hand voor haar mond en kijkt paniekerig om zich heen – een stille kreet om hulp bij haar medepassagiers. Maar tevergeefs. Enkele seconden later zakt ze in elkaar.
De beveiligingsbeelden zijn hartverscheurend; een gruwelijke moord op een onschuldige jonge vrouw, maar ook de oorverdovende stilte in de metro na het ingrijpende incident. Haar medepassagiers blijven stilzitten en kijken niet op of om. Iryna moet het tijdens haar laatste momenten alleen doen met haar eigen, beangstigende gedachten. Pas na twee minuten snelt een passagier naar haar toe om hulp te verlenen, daarna volgen meer. Het is te laat.
Takara Howard was één van de omstanders in de metro toen Iryna om het leven werd gebracht. Aan Inside Edition beaamt ze: “Ik vind dat mensen haar echt hadden moeten helpen. Veel mensen wisten niet wat ze moesten doen, ze waren in shock.”
Iemand geruststellen, vragen of je iets kunt doen, een hand op iemands schouder leggen of checken of iemand oké is; een ander helpen hoeft geen big thing te zijn, erkenning is vaak al fijn. Toch lijken we vandaag de dag steeds minder te helpen. Zijn we bang zelf slachtoffer te worden, weten we niet wat te doen óf zijn we tegenwoordig te veel met onszelf bezig?
Een man met een mes in de metro ís angstaanjagend. Tuurlijk waren anderen bang. Ik zou het ook zijn, en misschien wel bevriezen. Maar het is niet alleen op dit gruwelijke moment dat niemand te hulp schoot, in het dagelijkse leven zie ik het ook. Laatst zag ik van een afstand een vrouw naast haar racefiets op het fietspad zitten. Ze was duidelijk gevallen. Omstanders negeerden het. Dus hielp ik haar omhoog, gaf haar wat water en vroeg of ze oké was. Dat kostte twee minuten van mijn dag. Die twee keer dat ikzelf op een bomvolle stationstrap struikelde over mijn broek – I know, onhandig – vroeg ook niemand hoe het ging, net als toen ik onlangs van mijn fiets viel. Het lijkt het nieuwe normaal – of is dit altijd al zo?
Het verhaal van Iryna staat niet op zichzelf, in 1964 werd de 28-jarige Kitty Genovese onderweg naar huis in haar rug gestoken. De buurt hoorde haar geschreeuw, maar niemand hielp. De dader kon daardoor ongestoord zijn gang gaan. Het betekende haar tragische dood.
Sindsdien zijn er onderzoeken waarom mensen anderen niet helpen. Volgens sociaal psychologen John M. Darley en Bibb Latane willen we graag iets voor een ander doen, maar durven we dat vaak niet echt, uit angst voor wat anderen daarvan vinden (via: TIME). Vooral in groepen. “Totdat iemand handelt, handelt niemand”, schreven ze in een rapport. Vaak kijkt men naar de mensen om zich heen om te bepalen hoe kritiek een situatie is. Overdreven bezorgd lijken kan als gênant worden gezien. Een onbekend iemand helpen voelt ook vaak ongemakkelijk.
Ander onderzoek, het Princeton Seminary Experiment, constateerde dat de afweging waarom we mensen wel of niet helpen vaak ligt aan hoe gehaast we zijn (via: Medium). We leven in een tijd met oneindige to-do’s en dat beïnvloedt ook onze bereidheid om anderen hulp aan te bieden, aldus het onderzoek.
Laat het schrijnende verhaal van Iryna een wake-upcall voor ons zijn. Zet die eerste stap als iemand hulp nodig heeft. App dat je vijf minuten later bent op je koffiedate, zet die awkwardness aan de kant of ben maar té overbezorgd als iemand in nood is – niets is zo pijnlijk om te weten dat iemand zich machteloos en alleen heeft gevoeld op het moment dat diegene in nood verkeerde.
Anne: 'Midden op het kruispunt duwde hij me van mijn fiets af'
