Als Chaya pas twee jaar oud is, blijkt ze acute lymfatische leukemie te hebben. Jarenlang krijgt ze allerlei behandelingen, tegenwoordig kan ze zich helemaal niet meer herinneren dat ze ooit ziek was. Haar lichaam is dat niet vergeten, maar dat houdt haar niet tegen om haar doelen achterna te gaan.
In september wordt wereldwijd stilgestaan bij de impact van kinderkanker. KiKa geeft dit jaar extra aandacht aan de dromen en ambities van jonge mensen die als kind kanker hebben gehad.
Eén maand voordat ze drie wordt, krijgt Chaya (27) de diagnose acute lymfatische leukemie. Van die periode weet ze zelf bijna niets meer. “Ik ben behandeld van mijn derde tot mijn vijfde, en dat is sowieso een leeftijd waarvan je niet veel onthoudt. Daarbij heb ik het idee dat ik herinneringen heb weggestopt omdat ze te pijnlijk waren. Het is dus een combinatie van jong zijn en verdringen. Het meeste wat ik nu weet, heb ik van mijn ouders gehoord.”
Toch zijn er flarden die wel zijn blijven hangen. “Door de medicatie die ik kreeg, had ik last van woedeaanvallen. Ook kan ik mijn extreme angst voor mensen herinneren. Andere kinderen gingen naar de crèche en zagen leeftijdsgenootjes, maar ik had voornamelijk artsen die me zeer deden en dingen deden die ik niet wilde.”
Sommige indrukken zitten nog altijd in haar lijf. “De geur van het ziekenhuis, de lange gangen, artsen in witte jassen; dat maakt me nog steeds licht in mijn hoofd. Pas sinds een paar jaar kan ik bloedprikken zonder flauw te vallen.”
Chaya zit al in de puberteit als haar verwerking echt op gang komt. “Ik ging in therapie. We probeerden het bespreekbaar te maken, maar ik merkte dat het lastig is om iets te verwerken waar je geen herinnering aan hebt. Ik keek in de spiegel en zag littekens. Aan mijn lichaam kon ik zien dat ik iets had meegemaakt, maar ik kon er geen beelden of gevoelens bij oproepen. Dat wringt.
Er viel niets terug te halen met EMDR-therapie. Om mijn therapeut te pleasen of om het gevoel te hebben dat ik écht wat deed, begon ik dingen te verzinnen. Uiteindelijk heb ik moeten accepteren dat ik het niet meer weet. Vroeger vond ik dat jammer, nu kan ik het zien als een afgesloten hoofdstuk. Het ziek zijn beheerst mijn dagelijks leven niet meer.”
Toch zijn er lichamelijke gevolgen die ze niet kan ontlopen. “Ik bleef lang bleek, was veel vatbaarder voor ziektes en moest regelmatig naar het ziekenhuis voor controle. Het duidelijkste overblijfsel van het ziek zijn, is de vermoeidheid. Mijn vrienden konden nachtenlang uitgaan en ik moest dagen bijkomen van één feestje. Dan besef je dat je lichaam anders werkt. Ik heb ermee leren omgaan en zie het niet meer als een beperking. Het hoort bij mij.” Daarnaast kampt Chaya ook met concentratieproblemen.
Bang om opnieuw ziek te worden, is ze nooit geweest. “Die kans is niet groter dan bij iemand anders. Dat is geruststellend. Wat me lang bezighield, is de angst om mensen om me heen te verliezen. Ik was misschien niet op die manier bezorgd om mijn eigen leven, maar wel om dat van mijn ouders en mijn zus. Het idee dat hen iets zou overkomen, vond ik ondraaglijk.”
Toen Noa vijf was, kreeg haar zusje kanker: 'Ik voelde me eenzaam, ongezien en niet begrepen'
Juist door wat ze als peuter heeft meegemaakt, wilde Chaya altijd iets betekenen voor anderen. Welke richting dat op zou gaan, wist ze lange tijd zelf ook niet. “Mijn vader zat bij het Korps Mariniers. Wat hij precies deed? Vroeger had ik geen idee, maar hij kwam regelmatig in zijn camouflagepak thuis en dat maakte indruk. Door de jaren heen bedacht ik dat ik in zijn voetsporen wilde treden, maar mijn ouders raadden me aan om eerst te studeren. ‘Defensie kan altijd nog’, zei mijn vader. Ik koos voor een rechtenstudie, maar makkelijk vond ik het niet. Inmiddels heb ik een bachelor en master op zak én ben ik begonnen aan mijn officiersopleiding.”
Wat ze precies doet? “Ik zit bij de logistieke dienst van de marine, dit biedt mij een mooie combinatie van operationele logistiek en juridisch werk. Het niet alleen vanachter een bureau werkzaam zijn, maar juist ook met de praktische uitvoering bezig zijn, past goed bij mij. Ik kijk er dan ook naar uit met mijn operaties en missies mee te gaan.”
Tekst loopt door onder de foto.
Als Chaya vertelt over haar opleiding is haar glimlach voelbaar aan de andere kant van de telefoon. “Mijn droom is om dezelfde kant op te gaan als mijn vader en mee te draaien met missies in het buitenland. Zelf sta ik misschien niet aan de frontlinie, maar regel achter de schermen wat nodig is. Dat past bij mij.”
Of haar verleden haar carrièrekeuze heeft beïnvloed? “Absoluut. Ik kreeg vaak te horen: ‘Fijn dat je zo jong was, dan weet je er niets meer van.’ Maar dat is niet waar. Ook zonder herinneringen werkt het door. Het heeft me gevormd en volwassener gemaakt. Het maakt dat ik meer nadenk over anderen en hoe we elkaar kunnen helpen. Arts wilde ik nooit worden, daarvoor ben ik te bang voor naalden. Maar een beroep waarbij ik van betekenis ben, dat wilde ik altijd.”
Over de toekomst is ze hoopvol. “Eerst mijn opleiding afronden en laten zien dat ik dit kan. Daarnaast heb ik net een huis gekocht en ben ik samen met mijn vader aan het klussen. Het voelt alsof het leven weer helemaal normaal kan zijn. En daar ben ik heel blij mee.”
Jildou (25) overleefde kinderkanker: 'Ik was 2,5 jaar toen ze een tumor van een kilo verwijderden'
