Marja Witteman (60) werkt als familieondersteuner op de Intensive Care (IC) voor kinderen in het Amsterdam UMC. Ze is een luisterend oor en troost voor de ouders en een steun en speelmaatje voor de zieke kindjes.
Dat is mooi werk, maar niet altijd makkelijk. “Ik ben wel eens weggelopen om op de wc te huilen.”
We belden al eerder met Marja, maar net op het moment dat we haar wilden spreken, waren er twee kindjes die kwamen te overlijden. Marja is er dan voor de ouders en de familieleden. “Dan vragen we de ouders of ze het fijn vinden om herinneringen te maken. Vooral voor de kleintjes is dit belangrijk, omdat er nog bijna geen foto’s van hen zijn. Ook maken we soms een 3D-handje van gips of een afdruk van de handjes voor op een schilderij. Het is net wat de ouders het liefst willen.”
Marja doet dit werk nu twee jaar. Haar functie bestond voorheen niet, samen met het hoofd van de kinder-IC creëerde ze haar eigen rol. Alleen het Amsterdam UMC heeft een familieondersteuner. “In andere academische ziekenhuizen bestaat mijn baan niet.”
Op de kinder-IC liggen zo’n twaalf kinderen, allen onder de achttien jaar. Er liggen kinderen die net geboren en heel ziek zijn. Bijvoorbeeld door longproblemen of een aangeboren afwijking. Er zijn kinderen bij die een ongeluk hebben gehad. En in de winter zijn er veel kindjes met het RS virus. “Eigenlijk alle kinderen die intensieve zorg nodig hebben, liggen hier. Ik ben er dan voor de ouders. Maar je hebt ook ouders die er geen behoefte aan hebben, en dat is ook goed.”
Marja: “Mijn baan is er zijn voor de familie. We hebben ook pedagogisch medewerkers en maatschappelijk werkers, zij gaan de diepte in. Ik ben er voor de ondersteuning. Als één van de ouders huilt, ga ik bij diegene zitten. Soms ben ik bij de familie in de wachtkamer, in de Ronald McDonald-huiskamer, en probeer ik ze te troosten. Een luisterend oor te bieden. Of ik haal koffie en thee.
Tekst loopt door onder de foto
Maar ik zit ook bij het kind als de ouders even weg willen. Soms zitten ouders hier al wekenlang 24/7 bij hun kind.” Marja geeft hen wat ruimte om even bij te komen. “Vaak wisselen de ouders elkaar af en dan zien ze elkaar bijna niet. Ik zorg er dan voor dat ze even samen een moment hebben. Dan blijf ik bij hun kindje.” Als een kindje wakker is, maakt Marja het echt gezellig. “Dan ga ik samen met ze op de Playstation, lees ik voor of zingen we samen liedjes.”
Ze is diep onder de indruk van alle kindjes die bij haar op de afdeling liggen. Marja: “Vaak ga ik naar huis en dan denk ik: jeetjemikkie. Kinderen waarvan we dachten ‘die gaan het niet redden’ en het dan tóch redden. Het is fantastisch om te zien hoe hard ze vechten om te blijven leven. Van die vechtlust kunnen we gigaveel leren. Maar sommige kinderen zie je zo hard knokken en dan redden ze het niet. Dat is verdrietig.”
Ze probeert dat zo min mogelijk mee naar huis te nemen. “Bij mij is het ziekenhuis het ziekenhuis en thuis is thuis. Ook voor de kinderen is dat onderscheid belangrijk.” Onderweg naar huis in de auto probeert Marja het van zich af te zetten. Daar heeft ze zo haar methodes voor. “Dan zet ik een luisterboek op. Of ik zet de muziek heel hard en dan zing ik even mee. En gelukkig heb ik ook een hele liever partner die mij precies goed aanvoelt.”
“Maar ook in het ziekenhuis letten we als collega’s op elkaar. We hebben peer support. Als ik ergens mee zit of als een kindje komt te overlijden, dan gaan we met elkaar zitten. Dan doen we een rondje: hoe zit je erin? We houden elkaar heel goed in de gaten. En als ik er behoefte aan heb, ga ik even apart zitten met een collega. Als het niet zo’n fijn team was, had ik dit werk niet goed kunnen doen.”
Ondanks alle support kan Marja haar tranen niet altijd bedwingen.”Ik heb wel eens huilend in de auto gezeten. Ik ben ook eens weggelopen en heb op de wc gehuild. Pas waren er een aantal kindjes die allemaal in dezelfde week kwamen te overlijden. Toen zei een collega tegen me: ‘Hoe is het?’ Ik zei: ‘We hebben er allemaal last van’. Toen zei ze: ‘Ja, maar wij hebben er één en jij komt bij allemaal.” Alle kindjes hebben een andere vaste verpleegkundige, legt Marja uit. Die komen niet, zoals de familieondersteuner, bij álle kinderen langs. “Toen dacht ik: daar heb ik nooit bij stilgestaan.”
De vele waardering geeft Marja energie om weer door te kunnen. Zo vertelt Phylicia, moeder van Jack, in een reactie op Facebook: ‘We lagen een tijdje op de IC met ons zoontje Jack. Marja heeft ons toen enorm gesteund en geholpen door de dalen. En het was zo fijn om te weten dat er iemand is, naast alle lieve IC-medewerkers, die altijd even een blik op je kindje werpt.’ Inmiddels gaat het een stuk beter met Jack, laat Phylicia verder weten.
“Dat ik de laatste jaren van mijn werkende leven zo mag door komen is fantastisch. Het is gek om te zeggen, maar ik ga met heel veel plezier naar mijn werk. Het is ook nog steeds heel leerzaam. Ik leer zo veel van hoe collega’s en ouders met dingen omgaan.” Als het aan Marja ligt, blijft ze haar werk als familieondersteuner dan ook tot aan haar pensioen doen.
Dit artikel verscheen eerder bij LINDA.nl op 4 mei 2022.
Lees ookTamara's baby heeft het downsyndroom en ligt op de ic: 'Ik heb er geen grip op'
