Overal woede
Niet alleen in Ferguson, ook in mijn woonplaats Annapolis en werkplaats Washington DC wordt met woede op de uitspraak gereageerd. In veel steden wordt geprotesteerd met de leuzen Black lives Matter en Don’t Shoot. Obama en de ouders van Michael Brown riepen tevergeefs op tot kalmte. De afgelopen twee dagen brandden tientallen auto’s en winkels af en worden onafgebroken mensen gearresteerd. De Nationale Garde heeft woensdag 2200 militairen paraat staan tegenover een paar honderd demonstranten.

Raciale spanning
Volgens Amerikaanse media staat de situatie in Ferguson symbool voor een groter maatschappelijk probleem: de spanning tussen blank en zwart. Voor mij als buitenstaander is het lastig en misschien wel onmogelijk om die raciale spanning goed aan te voelen. Als journalist wil ik er zoveel mogelijk over weten en van begrijpen. Ik schat in dat het in mijn grotendeels blanke buurt in Annapolis lastig is om gevarieerde antwoorden te vinden. Daarom besluit ik mijn trip van werk naar huis te gebruiken als ‘onderzoeksgebied’.

Buurtbus
In de minibus naar Annapolis hangt een vertrouwde sfeer. Dat was in het begin anders. De vaste passagiers keken raar op van een ‘jonge blanke vrouw met gek accent’ als reisgenoot. Volgens buschauffeur Ray durft niemand het hardop te zeggen, maar is reizen met openbaar vervoer vooral voor ‘zwarten en latino’s’. Maar Ray heeft ook wat blanke, oudere klanten. Als ik met Ray en mijn reisgenoten een gesprek over Ferguson aanknoop, is het uur in de bus zo om.

Blond en blank
Als je blond en blank bent zoals jij, zul je nooit precies begrijpen hoe het zit, zegt de Afro-Amerikaanse Tiffany (38) die met mij de bus instapt. Het is lastig om voorbeelden te geven, maar er is veel onderhuids racisme in Amerika. Zelfs in een internationale stad als DC. De blanke en zwarte bevolking vertrouwen elkaar nooit helemaal.

Je zult wel arrogant zijn
Buschauffeur Ray, ook zwart, legt het anders uit. Kijk, begint hij, toen ik jou voor het eerst zag dacht ik: jong, blond en slank, die zal wel arrogant zijn en geen zin hebben in een praatje. Dat baseer ik op eerdere ervaringen. Veel mensen denken zo, zeker over landgenoten met een ander kleurtje. Dus ontstaan er groepen. In Ferguson is het extreem. De politie daar is voornamelijk blank. Ze staan bekend als racistisch en schoten in 2013 ook een zwarte jongen dood. Sindsdien zien mensen uit mijn community die agenten als de vijand.’

Armoede en criminaliteit
Inmiddels is John Silas ingestapt, een oudere blanke man die ik bijna dagelijks in de bus zie: Het probleem in Ferguson gaat niet alleen maar om blank en zwart, zegt hij. Het gaat ook over armoede en criminaliteit. Het is helaas zo dat de zwarte bevolking in de VS armer is dan de rijke. In Ferguson dus ook. Armoede en criminaliteit gaan hand in hand en …

Jullie en wij
Tiffany onderbreekt John: Armoede en criminaliteit hand in hand? Dat is bullshit. Ik ben arm, maar ben niet crimineel!.
John: Zo bedoel ik het niet. Maar als je de cijfers erop naleest plegen minder bedeelde mensen wel vaker criminele daden.
Tiffany: Ja, wat denk je? Als dit land je geen mogelijkheid biedt om op een normale manier aan je geld te komen en mensen – lees blanken –je toch al het idee geven dat je niets waard bent …
Ray: Dit land biedt iedereen mogelijkheden, maar je moet ze wel pakken. Het is voor ons wel lastiger dan voor blanken die in rijke gezinnen worden geboren.
John: Jullie hebben denk ik ook minder rolmodellen.
Tiffany: Nu zeg je ‘jullie’, je geeft dus aan dat wij anders zijn dan jij!
John: Zo bedoelde ik het niet.

Ray: Kijk, Annemieke. Dit is hoe het hier gaat. We bedoelen het allemaal goed, maar we blijven elkaar zien en behandelen als twee verschillende groepen.