Voor Johanneke zijn opmerkingen als ‘je bent al drieëndertig, wil je geen kinderen?’ of ‘wordt het niet eens tijd voor huisje-boompje-beestje?’ dagelijkse kost. “Wanneer ik vertel dat ik geen kinderen wil, geven mensen aan ‘dat het nog wel komt’, of valt het even helemaal stil.”

Inmiddels vult Johanneke die stilte op met ‘en ik heb óók geen wens’. “Ik durf nu te zeggen dat het een bewuste keuze is waar ik met volle overtuiging achter sta.” Maar een jaar of drie geleden was dat wel anders. “Je wordt eigenlijk nooit serieus genomen als je als vrouw zegt dat je geen kinderwens hebt. Daardoor heb ik vaak gedacht ‘misschien komt het nog wel’. Terwijl dat voor mij helemaal niet opgaat.”

Volgens Johanneke is het ook iets tussen vrouwen onderling. Een vrouw die geen kinderen wil, ervaren ze als iets ongemakkelijks. “Ze vragen me ‘waarom niet?’ Alsof ik niet van kinderen houd. Maar dat is het niet. Ik bel dol op kinderen en zij ook op mij, maar die ouderrol heeft me nooit aangesproken. Daarnaast ben ik altijd enorm gefocust geweest op mijn carrière. Ik heb dat nooit samen in één plaatje gezien.”

Oma

Wel voelde Johanneke een verplichting om haar keuze uit te spreken bij haar moeder. “Ik heb mijn moeder tijdens een etentje verteld dat ik bewust geen kinderen heb en dat die er ook niet gaan komen. Dat vond ze lastig, maar tegelijkertijd zag ze het ook wel aankomen. In tegenstelling tot mijn vriendinnen had ik als kind ook al geen enkele ambitie om kinderen te krijgen.

Inmiddels is de moeder van Johanneke gewend aan het idee, maar dat geldt niet voor iedereen. “Er heerst nog steeds zoveel sociale druk rondom dit onderwerp. Hierdoor krijgen vrouwen die geen kinderen willen het gevoel dat ze niet aan de verwachtingspatronen van de maatschappij voldoen. Het gevolg – en ik ken er genoeg: vrouwen die moeder worden omdat ze een man hebben die het wél wil en bang zijn alleen achter te blijven wanneer ze voor zichzelf kiezen.”

Verandering

“We zijn al sinds de jaren ’70 bezig, maar het wordt tijd dat we de emancipatie van vrouwen écht in gang gaan zetten. Nederlandse vrouwen pretenderen dan misschien wel vrij te zijn, écht vrij zijn durven we (nog) niet.”

“Verandering begint bij onszelf. Wíj stellen elkaar de huisje-boompje-beestje-vraag en kijken raar op wanneer een vrouw geen kinderen wil. Wíj durven niet eerlijk te reflecteren en te kijken wat we nou echt willen. Wíj gaan liever mee met de massa. En juist daarom zijn wíj vrouwen degenen die dit kunnen veranderen. Dat begint met open en transparante gesprekken voeren met elkaar, zonder elkaar te veroordelen. Want heb jij – net als ik en andere vrouwen – geen kinderwens? Laat je dan alsjeblieft niet afschrikken als iemand een impertinente vraag stelt, maar geef je grenzen aan en ga in gesprek. Alleen dan zal er verandering optreden.”

Lees ook
Demi’s dilemma: ‘Ik ben mijn baan kwijt, wat te doen met mijn kinderwens?’