Lees ook: Primark opent 1 december flagshipstore in Amsterdam

Wat vind jij van de komst van Primark?
“Ik vind het echt jammer, natuurlijk vanwege de manier waarop Primark met kleding omgaat, maar ook omdat de diversiteit van het straatbeeld verdwijnt. Heel veel kleren aanbieden waarvan je weet dat een gedeelte achterin een kast komt te liggen, soms met het labeltje er nog aan: volgens mij is dat heel ouderwets.”

Wat gaat er mis bij Primark?
“Het grote probleem zit ‘m erin dat Primark kwantiteit boven kwaliteit stelt. Ze produceren ongelooflijk veel, van een kwaliteit die niet lang meegaat. Dat is op ontzettend veel vlakken een probleem. Je veroorzaakt er heel veel afval mee, je hebt veel grondstoffen nodig: het is een manier van spullen produceren die een enorme druk legt op de wereld. Daarbij houd je jezelf echt voor gek als je denkt dat je goedkoop uit bent bij Primark. De kwaliteit is zo slecht dat als je omrekent hoeveel je betaalt per draagbeurt, je veel beter iets duurders had kunnen kopen dat je veel vaker kan dragen. Daarbij lijkt het alsof je weinig uitgeeft als je vaak iets goedkoops koopt, maar geef je bij elkaar veel meer uit dan als je af en toe iets duurders koopt. Het is dit korte termijn denken wat we moeten veranderen.”

Lees ook: Deze kledingmerken gaan voor eerlijk en duurzaam

Primark zelf zegt kleding zo goedkoop te kunnen verkopen omdat ze bijvoorbeeld ‘slim’ inkopen.
“Ik vind ‘slim inkopen’ een beetje eng klinken, en meer als ‘zo goedkoop mogelijk inkopen’. Volgens mij kijk je dan meer naar wat de beste deal voor jou is, in plaats van voor het milieu en de mensen die het maken. De concurrentie onder fabrikanten om orders binnen te halen is zo groot dat ze gedwongen zijn om een steeds lagere prijs te bieden. Het doet me denken aan Teun van de Keuken, die in zijn documentaire De slag om de klerewereld probeerde kleding te produceren voor een eigenlijk onmogelijke prijs. Dát is slim inkopen.”

Is het niet hypocriet om Primark te mijden, maar wel bij H&M te kopen?
“Ik zou H&M nooit een duurzaam bedrijf noemen, ook zij produceren veel te veel. Maar deze vergelijking is niet zo makkelijk te maken, alleen al omdat H&M aan veel initiatieven meedoet. Zo kiest H&M vaak duurzamere materialen en doet het experimenten met lonen die gebaseerd zijn op waar arbeiders van kunnen leven, in plaats van wat het minimum is. In de vijftien jaar dat ik in de duurzame mode werk, heb ik Primark nog nooit stappen zien zetten die ergens heen gaan. En dat is echt een groot verschil. Bovendien zijn de prijzen ook niet te vergelijken: die van H&M liggen een flink stuk hoger.”

Lees ook: Topmerken maken nauwelijks gebruik van duurzaam katoen

Moeten we allemaal met een grote boog om Primark heen?
“Nee, dat zou ik nooit zeggen. Als je een duurzame keuze wil maken, moet je daar niet zijn. Maar ik zou nooit een boycot promoten als arbeiders daar niet om vragen. Een boycot heeft effect op hun hoeveelheid werk, dus dat is aan hen. Maar het is natuurlijk een goed drukmiddel, dat gebruikt kan worden mits de arbeiders eerst zeggen: koop dit niet meer, om ons verder te helpen.”

Hoe moeten we dan wél winkelen?
“In plaats van dat je iets gedachteloos in je mandje stopt kan je ook denken: word ik er écht blij van? Kan ik het over een paar jaar nog aan? Staat het me goed, en kan ik het met mijn andere kledingstukken combineren? Als je dat niet doet, blijft je stapel kleren maar groeien, terwijl je nooit weet wat je aanmoet.”

Marieke Eyskoot is schrijver van een boek over duurzame kleding en lifestyle: ‘Talking Dress – alles over eerlijke kleding en lifestyle’. Haar gratis shopgids met de leukste adressen voor eerlijke spullen is hier als app te downloaden.