Coronavirus liveblog

22.27 uur: AstraZeneca: ‘vaccin werkt ook tegen gemuteerd coronavirus’

Het Britse farmaciebedrijf AstraZeneca zegt dat hun vaccin ook werkt tegen de gemuteerde variant van het coronavirus. Het bedrijf ontwikkelde samen met de Universiteit van Oxford een vaccin. De mutatie is onder andere in Groot-Brittannië en enkele andere landen, waaronder Nederland, gevonden.

Dat zou blijken uit studies die het bedrijf heeft uitgevoerd. Volgens het bedrijf zijn de veranderingen in de genetische code van deze nieuwe virale stam niet in staat om de structuur van de proteïne te veranderen. Daarom werkt het vaccin volgens een woordvoerder ook op het gemuteerde virus.

Nederland en andere Europese landen hebben in oktober alvast 300 miljoen doses besteld bij AstraZeneca. De landen zullen deze doses pas definitief afnemen als vaccin zich heeft bewezen. De Europese Commissie heeft soortgelijke deals gesloten met vijf andere makers.

21.46 uur: ‘Variant virus begin december al aan Belgisch-Nederlandse grens’

In België zijn aan het begin van deze maand vier mensen besmet geraakt met de nieuwe, gemuteerde variant van het coronavirus. De vier gevallen zijn in een niet bij naam genoemde Vlaamse gemeente, tegen de grens met Nederland ontdekt. Dat zegt de woordvoerder van het Belgische ministerie van Volksgezondheid.

De woordvoerder sluit niet uit dat meer mensen zijn besmet met de variant omdat in België minder wordt getest op de mutatie van het coronavirus.

Tot nu toe werd gedacht dat de nieuwe variant van het virus voor het eerst is opgedoken in het Verenigd Koninkrijk. De variant is besmettelijker dan het oorspronkelijke virus. In Nederland zijn tot nu toe twee gevallen bekend van besmettingen met de mutatie van het longvirus. Momenteel wordt uitgezocht hoe zij dat hebben opgelopen, zegt minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge. Beide gevallen zijn aangetroffen in de regio Amsterdam.

19.48 uur: Frankrijk laat reizigers Groot-Brittannië toe na negatieve test

Fransen en andere EU-burgers in Groot-Brittannië mogen vanaf woensdag naar Frankrijk reizen, maar alleen met een negatieve coronatest. De Franse premier Castex kondigde dinsdag aan dat de grens weer opengaat voor die burgers. De toegang naar Frankrijk was enkele dagen geblokkeerd uit vrees voor de verspreiding van een nieuwe variant van het coronavirus, die vooral in Engeland voorkomt.

17.50 uur: Diverse ziekenhuizen benadrukken dat veel zorg wél doorgaat

Meerdere ziekenhuizen benadrukken dat de reguliere zorg bij hen zo veel mogelijk doorgaat in de komende weken. Minister van Medische Zorg Tamara van Ark maakte dinsdag bekend dat alle “niet-kritieke”, planbare zorg in de Nederlandse ziekenhuizen wordt stilgelegd. Ze was daarover geïnformeerd door het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ). Diverse ziekenhuizen nuanceren het bericht echter. Ze roepen tevens patiënten op niet zelf contact op te nemen over hun afspraak.

In de berichten van Van Ark en het LNAZ stond dat alleen de kritieke zorg doorgaat. Dit is alle zorg die niet langer dan zes weken kan wachten zonder gezondheidsschade of verlies aan levensjaren te veroorzaken. Hieronder vallen bijvoorbeeld zorg voor kankerpatiënten of acute operaties. Minder dringende behandelingen zouden overal worden uitgesteld om personeel vrij te spelen. Door de toename van het aantal coronapatiënten wordt de situatie steeds nijpender. Lees hier meer.

17.45 uur: Tilburg start proef met thuistesten op corona

Bij de coronatestlocatie van de GGD Hart voor Brabant in Tilburg begint woensdag een onderzoek naar thuis af te nemen testen. De pilot moet de vraag beantwoorden of de resultaten van thuis zelf afgenomen sneltesten overeenkomen met de resultaten van de PCR-test.

Ook wordt gekeken of testen in de thuissituatie veilig en betrouwbaar afgelezen kunnen worden door mensen zonder medische laboratorium-ervaring. De studie, opgezet door het ministerie van Volksgezondheid, het Amphia Ziekenhuis en laboratorium Microvida, kan een volgende stap betekenen in de inzet van thuistesten.

Een bezoeker van de GGD-testlocatie in Tilburg die wil deelnemen aan het onderzoek krijgt na het ondergaan van de gebruikelijke PCR-test een pakketje met een sneltest mee naar huis. De resultaten kunnen worden ingevuld in een vragenlijst, samen met andere kenmerken, zoals of de bezoeker klachten had op het moment dat hij of zij zich liet testen. De resultaten uit de thuistest worden vervolgens vergeleken met die uit de gewone test, om zo te kijken of de thuistest even betrouwbaar is als de PCR-test in de teststraat.

In totaal worden zo’n 8000 thuistests meegegeven. Het onderzoek moet begin januari zijn afgerond.

17.26 uur: ‘Ziekenhuispersoneel moet sneller worden gevaccineerd’

Ziekenhuispersoneel moet sneller worden gevaccineerd dan nu is voorzien. De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) dringen daarop aan bij het kabinet. “De situatie in ziekenhuizen en umc’s dreigt onhoudbaar te worden als langer dan nodig moet worden gewacht op vaccinatie”, stellen de twee organisaties.

NVZ en NFU wijzen op het toenemende ziekteverzuim onder het ziekenhuispersoneel. Ze vinden dat ook huisartsen hoger op de prioriteitenlijst moeten komen. “De NVZ en NFU vinden het onbegrijpelijk dat de Gezondheidsraad en het kabinet geen voorrang geven aan diegenen die het hardst nodig zijn om patiënten te verzorgen en de samenleving zo snel mogelijk terug naar normaal te brengen: ziekenhuisprofessionals en huisartsen”.

Volgens de organisaties is ook “de samenleving als geheel gebaat bij een snellere vaccinatie van deze professionals”. Bij besluiten over het verzwaren of verlichten van de lockdown speelt de druk op de zorg in ziekenhuizen immers een grote rol. “Vermindering van ziekteverzuim bij ziekenhuismedewerkers is essentieel om de capaciteit op peil te houden”, aldus NVZ en NFU.

De strategie van het kabinet is om eerst zorgpersoneel van verpleeghuizen te vaccineren, om de kwetsbare bewoners te beschermen. Daarna volgen medewerkers uit de gehandicaptenzorg en de thuiszorg. Daarnaast wil het kabinet dat zo snel mogelijk wordt gestart met het inenten van bewoners van verpleeghuizen en instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking.

Volgens de huidige plannen zijn pas daarna de overige zorgmedewerkers die in direct contact staan met coronapatiënten aan de beurt. Tegelijkertijd wil de overheid dan ouderen en chronisch zieken laten vaccineren. De grote bulk van gezonde, relatief jonge mensen krijgt de inenting als laatste.

15.55 uur: 96-jarige maandag eerste Belg die wordt gevaccineerd

Een 96-jarige bewoner van een verpleeghuis in Puurs wordt de eerste Belg die het coronavaccin krijgt toegediend. Bij fabrikant Pfizer in Puurs worden de BioNTech/Pfizer-coronavaccins geproduceerd voor verdeling over heel Europa.

Burgemeester Koen van den Heuvel laat weten dat het gemeentebestuur bijzonder trots en verheugd is dat het eerste vaccin zal worden toegediend in woonzorgcentrum Sint-Pieter in zijn gemeente, melden Belgische media.

De eerste prik krijgt de oudste bewoner van het tehuis, Jos Hermans. Hij heeft zich steeds heel strikt aan de maatregelen gehouden, en staat volledig achter het vaccin, aldus de directeur.

Na Hermans zullen ook zijn negentig medebewoners worden gevaccineerd. Dan zijn ook de bewoners van woonzorgcentra elders in het land aan de beurt.

15.51 uur: RIVM registreert weer minder besmettingen in laatste 24 uur

Het aantal meldingen over nieuwe coronabesmettingen is voor de tweede dag op rij gedaald. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) registreerde tussen maandag- en dinsdagochtend 9872 positieve testresultaten. Dat zijn er minder dan maandag. Toen waren er volgens iets gecorrigeerde cijfers 11.199 gevallen, een forse daling ten opzichte van zondag. Toen kwam de teller boven de 13.000 uit.

Het RIVM heeft tussen maandag- en dinsdagochtend 116 sterfgevallen geregistreerd die zijn gerelateerd aan Covid-19. Een dag eerder waren dat er een stuk minder: 31. Dit betekent niet dat deze mensen allemaal de afgelopen 24 uur zijn overleden. Cijfers komen soms met vertraging binnen.

15.48 uur: Reproductiegetal coronavirus blijft vrijwel gelijk

Het zogeheten reproductiegetal, dat aangeeft hoe snel het coronavirus zich verspreidt, is nauwelijks gewijzigd. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) becijfert het nu op 1,25. Het stond vorige week op 1,24, de week daarvoor nog een stuk lager op precies 1.

Een reproductiegetal van 1,25 wil zeggen dat iedere 100 mensen die het virus hebben opgelopen op hun beurt gemiddeld 125 anderen besmetten. Hoe hoger het getal boven de 1 komt, des te sneller het virus zich kan verspreiden.

Het RIVM houdt een onzekerheidsmarge aan van tussen de 1,22 en 1,27. Ook ligt het reproductiegetal achter op de werkelijkheid: het nieuwe cijfer geeft de situatie weer van 4 december.

14.17 uur: ‘Reizen uit Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika snel mogelijk met negatieve test’

Na het tonen van een negatieve coronatest mogen reizigers binnenkort weer vanuit het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika naar Nederland, laat Minister Stef Blok (Buitenlandse zaken) dinsdag weten. Wel moeten de reizigers bij terugkeer tien dagen in quarantaine. Dinsdagmiddag wordt met de vervoerders afgestemd wanneer zij kunnen beginnen met het controleren van de testen.

Of reizigers uit die landen voor de kerst thuis zijn, is nog niet duidelijk. “Het is natuurlijk onze inzet”, zegt Blok. Hij wil eerst met de vliegmaatschappijen en veerdiensten overleggen. Die vragen al om negatieve testuitslagen, maar dan van buiten de Europese Unie. “We zijn echt van hen afhankelijk om te horen hoe snel ze dit ook in kunnen regelen voor vluchten vanuit het VK.”

Lees ook
Gordon zit ‘na zwaar jaar’ vast in Zuid-Afrika en kan niet naar huis

13.52 uur: Alle patiënten met problemen die niet kritiek zijn moeten wachten

Mensen die geopereerd moeten worden aan een hernia, liesbreuk of versleten heup, zullen langer moeten wachten. Deze ingrepen vallen onder de zogeheten ‘electieve zorg’ die in ziekenhuizen volledig wordt stilgelegd om de groeiende golf aan coronapatiënten aan te kunnen. Minister Tamara van Ark zegt zich “te realiseren dat dit veel pijn, verdriet en onzekerheid kan geven”.

De ziekenhuizen moeten echter “alles inzetten op het doorgaan van de zorg die echt geleverd moet worden, omdat anders levensjaren verloren gaan of blijvende gezondheidsschade ontstaat”, zegt Van Ark. Ze benadrukt dat het wel of niet doorgaan van een behandeling altijd een medische beslissing is.

“Medisch specialisten hebben de zorg in een aantal klassen verdeeld en ze zeggen nu: een aantal klassen kunnen we niet meer gaan doen”, legt Van Ark uit. Concreet betekent dat: behandelingen die planbaar zijn en niet kritiek, gaan de komende weken niet door. Hoe lang dat zal duren, kan de minister nu nog niet zeggen.

13.04 uur: ‘Aantal dierentuinen overleeft coronacrisis niet’

Een aantal dierentuinen gaat de coronacrisis mogelijk niet overleven. Dat zegt een woordvoerster van de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD). De dierentuinen hebben veel moeten lijden. “De kerstvakantie gaat eraf, dat is normaal een kans om geld te verdienen. De dierentuinen draaien nu op hun reserves, maar het wordt langzamerhand wel een penibele situatie.”

De meeste kosten zitten in personeel (verzorgers). Daarvoor doen de dierentuinen een beroep op de NOW-regeling. “Een aantal dierentuinen (Artis, Blijdorp) heeft al mensen moeten laten gaan. Maar dat kan maar tot een bepaald punt, de dieren moeten toch worden verzorgd.”

Een definitieve sluiting is eigenlijk geen optie, aldus de woordvoerster van de NVD. “Je kan met die dieren niet zomaar ergens naartoe, niemand zit te wachten op dieren uit andere dierentuinen. Het uiterste scenario is het euthanaseren van dieren, maar dat proberen we uit alle macht te voorkomen.”

11.29 uur: ‘EU krijgt dit jaar 12,5 miljoen doses coronavaccin’

De bedrijven BioNTech en Pfizer leveren dit jaar nog 12,5 miljoen doses van hun coronavaccin aan de Europese Unie. Lidstaten ontvangen het middel binnen vijf dagen, zei BioNTech-manager Sean Marett.

De EU ontvangt daarmee naar verwachting minder doses dan de Verenigde Staten. Daar zouden voor het eind van het jaar 20 miljoen doses beschikbaar moeten zijn. Veel EU-lidstaten willen nog dit jaar beginnen met het inenten van burgers tegen het virus. In Nederland wordt daar in januari een begin mee gemaakt.

Met de 12,5 miljoen vaccins die op korte termijn binnenkomen, kan maar een fractie worden gevaccineerd van de honderden miljoenen inwoners van de EU. Dat dwingt landen tot moeilijke keuzes over wie eerst aan de beurt komt. De keuze valt vaak op zorgverleners of ouderen. Mensen moeten bovendien twee keer worden ingeënt, dus per persoon zijn twee doses nodig.

08.10 uur: IC’s voor kinderen maken bedden vrij voor volwassenen

Om het oplopende aantal coronapatiënten op de intensive care op te vangen, worden bedden op ic’s voor kinderen opgeofferd. In het LUMC in Leiden is de intensive care voor kinderen teruggebracht van elf naar zes bedden, meldt de Volkskrant. In het UMC Groningen worden volwassen coronapatiënten op de kinder-ic opgenomen.

Het aantal opgenomen coronapatiënten bedroeg maandag 2.162. Op de ic’s liggen 586 coronapatiënten. “De ic-capaciteit is uitgebreid, maar voor al die extra bedden is 24 uur per dag personeel nodig, en dat is een steeds grotere puzzel aan het worden. Dan is iedere verpleegkundige welkom”, zegt voorzitter Ernst Kuipers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiëntenspreiding.

Kinderintensivisten maken zich zorgen dat er straks op de kinder-ic’s geen plek meer is.

Lees ook
Ziekenhuizen gestart met onderzoek langetermijngevolgen coronavirus bij kinderen

07.12 uur: Vrachtverkeer tussen Verenigd Koninkrijk en Frankrijk weer mogelijk

Het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk maken plannen om het vrachtverkeer tussen beide landen weer op gang te brengen. De Britse premier Boris Johnson en de Franse president Emmanuel Macron zijn het eens geworden over maatregelen om de Franse grens weer te openen, meldt BBC.

Sinds bekend is dat er in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe gemuteerde variant van het coronavirus is opgedoken die nog besmettelijker is, staat het vrachtverkeer rond de Kanaaltunnel stil. De overeengekomen maatregelen voor heropening van de grens zijn vanaf woensdag van kracht.

Door de vooruitzichten op een brexit zonder handelsakkoord is er aan weerszijden van het Kanaal topdrukte wat betreft vrachtverkeer. Europese bedrijven proberen nog snel zoveel mogelijk goederen uit het Verenigd Koninkrijk te importeren en andersom.

05.31 uur: ‘Veel mensen afgewezen die in de zorg wilden helpen’

Van veel mensen die tijdens de eerste coronagolf in de zorg wilden helpen, is uiteindelijk geen gebruik gemaakt. Zo’n 22.800 aanmeldingen kwamen tot in juni binnen bij het samenwerkingsverband Extra Handen voor de Zorg. Maar slechts 2.800 mensen hebben in die periode daadwerkelijk een tijdelijke werkplek gekregen, meldt de Commissie Werken in de Zorg in een rapport aan minister Tamara van Ark (Medische Zorg).

Dat op veel mensen uiteindelijk geen beroep is gedaan terwijl in de zorg wel veel vraag bleef naar mensen, komt volgens de commissie door uiteenlopende redenen. Zo had een deel geen zorgachtergrond, wat wel een vereiste was. Verder worden reistijd en inzetbaarheid als obstakels genoemd.

Maar het belangrijkste volgens de commissie waren de fricties in gevraagde en geboden diploma’s en competenties. “In algemene zin kan gesteld worden dat zorgorganisaties zaten te springen om extra zorgprofessionals, terwijl het aanbod van mensen die zich meldden om te komen helpen vooral bestond uit extra ‘handen’ die in ondersteunende zin een bijdrage zouden kunnen leveren.”

04.13 uur: Ministers bespreken mogelijke gevolgen ‘Britse’ coronamutant

De meest betrokken ministers in het kabinet vergaderen dinsdagochtend weer over de ontwikkelingen rond het coronavirus. Tijdens dat reguliere overleg wordt onder meer besproken of de vondst van een mogelijk besmettelijkere mutant in Nederland tot extra maatregelen moet leiden.

Grote, nieuwe ingrepen zitten er waarschijnlijk niet aan te komen. Het kabinet kondigde vorige week een zeer strenge lockdown aan. Met de sluiting van onder meer kappers, sportscholen en niet-essentiële winkels, zijn nu vrijwel alle gelegenheden waar veel mensen samen kunnen komen al dicht.

Afgelopen weekend werd bovendien een vliegverbod ingesteld van en naar het Verenigd Koninkrijk, waar het gemuteerde virus als eerste opdook. Ook per boot of trein kunnen passagiers de oversteek naar Nederland niet meer maken.

02.54 uur: ‘Pfizer-vaccin werkt wellicht ook tegen gemuteerd coronavirus’

Het coronavaccin dat is ontwikkeld door de Amerikaanse farmaceut Pfizer en de Duitse biotechnologiefirma BioNTech is naar alle waarschijnlijkheid ook werkzaam tegen de gemuteerde variant van het coronavirus die in Groot-Brittannië is opgedoken, zegt BioNTech-topman Ugur Sahin. Volgens hem zijn daar genoeg aanwijzingen voor vanuit wetenschappelijk oogpunt.

“We hebben het vaccin al op ongeveer twintig andere virusvarianten met andere mutaties getest. De immuunreactie die door ons vaccin ontstaat, heeft steeds alle virusvormen gedeactiveerd”, aldus Sahin, tevens arts en oncoloog.

Het virus is in het huidige geval wat sterker gemuteerd, aldus Sahin. “We moeten daar nu experimentele testen mee doen. Dat zal ongeveer twee weken in beslag nemen. We hebben er echter vertrouwen in dat het werkingsmechanisme daardoor niet noemenswaardig wordt verzwakt.”

Lees ook
Rutte over demonstranten tijdens toespraak: ‘Ik laat me niet afleiden door potten en pannen’